ฮอร์โมนเครียด คืออะไร?

คืออะไรก็ไม่รู้ เลยเครียดเลยนี่
.
เมื่อวันก่อนเขียนไปเรื่อง อดอาหารลดความอ้วน กับ overtrained แล้วร่างกายเครียด แล้วฮอร์โมนเครียดหลั่ง เลยอ้วน สร้างกล้ามก็ไม่ขึ้น
.
มาอธิบายกันดีกว่า ว่า Cortisol คือ อะไร
.
Cortisol เป็นฮอร์โมนที่ร่างกายผลิตออกมาในเวลาที่เราเครียด ไม่ว่าจะเป็นความเครียดทางร่างกาย และจิตใจ รวมไปถึง การอดอาหาร การออกกำลังกายหนักโดยที่พักผ่อนไม่เพียงพอ หรือที่เราเรียกกันว่า overtrained
.
ฮอร์โมนชนิดนี้ผลิตโดยต่อมไร้ท่อขนาดเล็กๆ ชื่อadrenal ฮอร์โมน Cortisol เป็นฮอร์โมนที่ทำให้เรา ลุกขึ้นมาจากเตียง ได้ในตอนเช้า และก็ทำกิจกรรมระหว่างวันได้ จะหลั่งมากตั้งแต่ 8 โมงเช้า แล้วก็ค่อยๆลดมาระหว่างวัน จนมาถึงจุดต่ำสุด คือประมาณ บ่าย 3-4 โมง
.
หน้าที่หลักอย่างหนึ่งของฮอร์โมนนี้ คือ เพิ่มกลูโคสในกระแสเลือด เพื่อที่จะสร้างพลังงานให้พร้อม ที่จะให้ กล้ามเนื้อจะเอาไปใช้งานได้
.
เวลาออกกำลังกาย ฮอร์โมน Cortisol ซึ่งมาจากต่อม adrenal ก็จะหลั่งออกมา และก็มีระดับสูงจนกระทั่งออกกำลังกายจนจบ นั่นคือตอนที่ส่งพลังให้กับกล้ามเนื้อในเวลาที่กล้ามเนื้อต้องการมากที่สุด
.
Cortisol จริงๆแล้ว จะคอยส่งพลังงาน ในเวลาที่กล้ามเนื้อต้องการ เวลาที่ร่างกายออกกำลัง เวลาที่เรามีความเครียดชั่วคราว แล้วพอเสร็จ ระดับ cortisol ก็จะกลับคืนสู่ปกติ
.
แต่ทีนี้เวลาที่เรามีความเครียดแบบถาวร จะด้วยวิถีชีวิตเราก็ดี หรือ การอดอาหาร การออกกำลังกายอย่างหนักเกินไปก็ดี ฮอร์โมนชนิดนี้ก็จะหลั่งและอยู่ในระดับที่สูงตลอดเวลา เป็นระยะเวลานาน (ไม่ใช่แค่ช่วงเวลาหนึ่ง เหตุการณ์หนึ่งแล้ว) ก็จะมีผลเสียตามมา เช่น ไขมันบริเวณกลางตัวจะเกิดขึ้น ภูมิคุ้มกันต่ำ น้ำหนักขึ้น
.
ที่ Cortisol ได้ชื่อว่าเป็นฮอร์โมนเครียด ก็เพราะ
ว่า เมื่อมีภาวะกดดันหรือความเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมน cortisol ออกมา เพื่อว่าร่างกายจะอยู่ในสภาวะ ‘ตั้งรับ’ มีพลังงานพร้อมที่จะปฎิบัติการ
.
แต่ถ้าเราเครียด หรือจงใจสร้างความเครียดให้ร่างกาย อย่างสม่ำเสมอ ความเครียดที่เราสร้างอาจจะไม่ได้มีทางระบายออกทางการปฏิบัติเสมอไป หรือเราได้ผ่านจุดที่จะออกไปออกกำลังกายเพื่อระบายความเครียดไปแล้ว เพราะว่าเราได้ทำการออกกำลังกายหนักจนเกินไปแล้ว
.
สิ่งที่ร่างกายต้องการตอนนี้คือ อาหารและการพักผ่อน ซึ่งไม่สามารถทำได้ข้ามคืน เพราะระบบเรารวนเป็นโดมิโน มาระยะนึงแล้วกว่าจะมาถึงจุดที่ cortisol หลั่งมากได้
.
เมื่อไม่สามารถระบายออกมาได้ ฮอร์โมนเหล่านั้นก็คั่งสะสมอยู่ในร่างกาย cortisol ก็จะส่งสัญญาณไปยังสมอง เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายหิว เพื่อเป็นการเรียกร้องให้ร่างกายหาพลังงานมาชดเชยกับพลังงานที่กำลังใช้ หรือ กำลังจะถูกใช้ไป
.
เมื่อระดับ Cortisol สูงขึ้น ร่างกายมีความเครียด จำเป็นต้องใช้กลูโคส ร่างกายอาจจะต้องหาพลังงานเสริมมาจากหลาย ๆ ทาง ถ้าเรากินไม่พอร่างกายก็จะละลายโปรตีนกล้ามเนื้อเข้ามาเป็นพลังงานเสริมด้วย ส่งผลให้การสูญเสียกล้ามเนื้อเกิดขึ้นได้
.
โดยปกติแล้วพลังงานที่ร่างกายเรียกร้องเป็น อันดับแรก คือ คาร์โบไฮเดรต เพราะเอามาย่อยใช้งานได้เร็วที่สุด เราก็จะเกิดอาการโหยแป้ง หรือ โหยน้ำตาล
.
สิ่งที่เราพลาดคือ เวลาต้องการลดความอ้วน คนส่วนใหญ่จะเริ่มด้วยการลดแป้ง หรือ คาร์โบไฮเดรต จนมากเกินไป
.
บางคนอาจจะบอกว่า ไม่เห็นเป็นไร ไม่มีกล้ามก็ได้ ขอให้ผอม แต่ทีนี้เมื่อกล้ามเนื้อหาย การเผาผลาญก็จะลดต่ำลง ทั้งนี้ก็เพราะว่าร่างกายใช้กล้ามเนื้อในการเผาผลาญพลังงาน และร่างกายที่มีกล้ามเนื้อจะมีระดับการเผาผลาญสูงกว่าร่างกายที่มีแต่ไขมัน .
สุดท้ายระดับการเผาผลาญก็จะลดลง ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เราอ้วนขึ้นได้
.
อยากสุขภาพดี หุ่นดีก็ต้องกินดี และพักผ่อนด้วยค่ะ
.
Be fit and eat well นะคะ….นี่แน่!
.
Ref: Increased Cortisol Bioavaiability, “Abdominal Obestity, and the Metabolic Syndrome in Obese Wowen”, Duclos M., Pereira P.M., Barat P., Gatta B., and Roger P.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *